หลายคนอาจเคยรู้สึกว่าตัวเองรับประทานอาหารได้มากผิดปกติ และรู้สึกอิ่มยาก อาการนี้อาจไม่ใช่เพียงความอยากอาหารเท่านั้น แต่อาจเป็นสัญญาณของภาวะที่เรียกว่ากระเพาะคราก ซึ่งส่งผลกระทบต่อการย่อยอาหารและสุขภาพโดยรวม หากปล่อยไว้อาจนำไปสู่ภาวะน้ำหนักเกินหรือโรคแทรกซ้อนอื่น ๆ จึงควรเข้าใจถึงสาเหตุ อาการ รวมถึงรู้วิธีการรักษาอย่างถูกต้องและทันท่วงที 

กระเพาะคราก คืออะไร ?

กระเพาะคราก คือภาวะที่กระเพาะอาหารขยายตัวเกินขนาดปกติจากการรับประทานอาหารในปริมาณมากหรือบ่อยเกินไป โดยเฉพาะเมื่อมีการกินจุบจิบหลังจากมื้อหนักเป็นประจำ ส่งผลให้กระเพาะอาหารเกิดการยืดขยายมากขึ้นเรื่อย ๆ และไม่สามารถกลับคืนสู่ขนาดเดิมได้ง่าย ทำให้รู้สึกหิวบ่อยขึ้นและต้องการอาหารมากขึ้นเพื่อให้รู้สึกอิ่ม ส่งผลกระทบต่อระบบย่อยอาหาร และอาจนำไปสู่ปัญหาสุขภาพในระยะยาว เช่น น้ำหนักเกิน โรคอ้วน หรือภาวะดื้อต่ออินซูลิน

นอกจากนี้ กระเพาะครากยังส่งผลต่อกลไกการรับรู้ความอิ่มของร่างกาย ซึ่งเกี่ยวข้องกับฮอร์โมนที่ควบคุมความหิว เช่น เกรลิน (Ghrelin) และเลปติน (Leptin) เมื่อกระเพาะขยายตัวผิดปกติ การทำงานของฮอร์โมนเหล่านี้อาจเสียสมดุล ทำให้เกิดความอยากอาหารมากขึ้นแม้ในขณะที่ร่างกายไม่จำเป็นต้องได้รับพลังงานเพิ่มเติม

กระเพาะคราก เกิดจากอะไร ?

1. พฤติกรรมการรับประทานอาหารที่ไม่เหมาะสม

• การรับประทานอาหารที่มีน้ำตาลสูง เช่น ขนมหวาน เครื่องดื่มที่มีน้ำตาล และอาหารแปรรูป ทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดพุ่งสูงขึ้นอย่างรวดเร็ว และเมื่อลดลงอย่างรวดเร็วก็ทำให้รู้สึกหิวอีกครั้ง
• กระเพาะครากเกิดจากการกินจุบจิบตลอดเวลา แม้จะเพิ่งรับประทานอาหารมื้อหลักไปแล้ว ส่งผลให้กระเพาะไม่เคยมีโอกาสได้พัก และเกิดการขยายตัวอย่างต่อเนื่อง

2. ระบบเผาผลาญทำงานหนักขึ้น

• เมื่อร่างกายได้รับพลังงานมากเกินไป ระบบเผาผลาญต้องทำงานอย่างหนักเพื่อจัดการกับพลังงานที่เกินมา ซึ่งอาจทำให้รู้สึกหิวเร็วขึ้น เพราะพลังงานที่เผาผลาญไปไม่เพียงพอต่อความต้องการของร่างกาย
• ภาวะนี้ยังอาจกระตุ้นให้ร่างกายหลั่งอินซูลินเพิ่มขึ้นเพื่อลดระดับน้ำตาลในเลือด ซึ่งส่งผลให้เกิดอาการหิวเร็วขึ้นเช่นกัน

3. การรับประทานอาหารไม่เป็นเวลา

• กระเพาะครากเกิดจากพฤติกรรมการอดมื้อกินมื้อ ทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดไม่คงที่ เมื่อร่างกายขาดพลังงานเป็นเวลานาน จะทำให้เกิดความอยากอาหารมากขึ้น ส่งผลให้เมื่อรับประทานอาหารแล้วอาจกินมากเกินไป
• การเว้นระยะห่างของมื้ออาหารนานเกินไป อาจทำให้กระเพาะผลิตกรดออกมาย่อยอาหารล่วงหน้า ซึ่งอาจส่งผลให้รู้สึกหิวมากขึ้นและรับประทานเกินปริมาณที่เหมาะสม

4. ปัจจัยด้านฮอร์โมนและความเครียด

• ฮอร์โมนเกรลินซึ่งเป็นฮอร์โมนกระตุ้นความหิว อาจหลั่งออกมามากขึ้นในช่วงที่ร่างกายมีความเครียด หรืออดอาหารเป็นเวลานาน ส่งผลให้รู้สึกหิวมากกว่าปกติ
• ความเครียดทำให้เกิดความอยากอาหารประเภทคาร์โบไฮเดรตและน้ำตาลสูง ซึ่งอาจกระตุ้นให้เกิดพฤติกรรมการกินมากเกินไป
• การพักผ่อนไม่เพียงพอมีผลต่อฮอร์โมนที่ควบคุมความหิว ทำให้รู้สึกอยากอาหารมากขึ้นโดยเฉพาะอาหารที่มีแคลอรีสูง

กระเพาะครากมีอาการอย่างไร ?

อาการของกระเพาะครากสามารถสังเกตได้จากพฤติกรรมการรับประทานอาหารและระบบย่อยอาหารที่ผิดปกติ โดยทั่วไปผู้ที่มีภาวะนี้มักมีอาการดังต่อไปนี้

• รู้สึกแน่นหรืออึดอัดในช่องท้องหลังรับประทานอาหาร : เนื่องจากกระเพาะอาหารขยายตัวมากกว่าปกติ เมื่อรับประทานอาหารเข้าไป จะรู้สึกแน่นท้อง อิ่มช้า และอาจรู้สึกไม่สบายตัว
• อาหารไม่ย่อย มีกรดไหลย้อน : กระเพาะที่ขยายตัวมากเกินไปทำให้ระบบย่อยอาหารทำงานผิดปกติ ส่งผลให้อาหารค้างอยู่ในกระเพาะเป็นเวลานาน จนเกิดอาการจุกเสียด แน่นท้อง หรือกรดไหลย้อน
• เรอและท้องอืดบ่อยครั้ง : การที่กระเพาะขยายตัวผิดปกติทำให้กระบวนการย่อยอาหารช้าลง ส่งผลให้เกิดแก๊สสะสมในกระเพาะ ทำให้เรอบ่อย ท้องอืด หรือรู้สึกไม่สบายท้อง
• น้ำหนักขึ้นหรืออ้วนง่าย : เนื่องจากมีการรับประทานอาหารจุบจิบบ่อย ๆ ส่งผลให้ร่างกายได้รับพลังงานเกินความจำเป็น และหากไม่สามารถควบคุมการรับประทานอาหารได้ อาจนำไปสู่โรคอ้วนหรือภาวะน้ำหนักเกิน

กระเพาะคราก รักษาอย่างไร ?

ภาวะกระเพาะครากสามารถรักษาได้โดยปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการรับประทานอาหาร และใช้วิธีทางการแพทย์เพื่อช่วยบรรเทาอาการ ดังนี้

1. ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิต

• ลดการรับประทานอาหารจุบจิบระหว่างมื้อ เพื่อให้กระเพาะมีเวลาพักและลดการขยายตัว
• หลีกเลี่ยงการกินเร็วหรือกินในปริมาณมากในคราวเดียว ควรเคี้ยวอาหารให้ละเอียด เพื่อช่วยลดภาระของกระเพาะอาหาร
• พักผ่อนให้เพียงพอ เนื่องจากการอดนอนอาจส่งผลต่อฮอร์โมนที่ควบคุมความหิวและความอิ่ม
• ลดความเครียด เพราะความเครียดทำให้เกิดพฤติกรรมการกินที่มากเกินไปโดยไม่รู้ตัว

2. ปรับเปลี่ยนโภชนาการและการรับประทานอาหาร

• หลีกเลี่ยงอาหารที่กระตุ้นให้กระเพาะขยายตัว เช่น อาหารที่มีน้ำตาลสูง อาหารแปรรูป และอาหารไขมันสูง
• รับประทานอาหารที่มีไฟเบอร์สูง เช่น ผัก ผลไม้ และธัญพืช เพื่อช่วยในการย่อยและทำให้รู้สึกอิ่มนานขึ้น
• เลือกรับประทานอาหารที่ช่วยกระตุ้นระบบย่อยอาหาร เช่น ขิง โยเกิร์ต หรือโปรไบโอติก เพื่อช่วยให้กระเพาะทำงานได้ดีขึ้น
• ดื่มน้ำให้เพียงพอ และหลีกเลี่ยงเครื่องดื่มที่มีน้ำตาลหรือคาเฟอีนสูง

3. ใช้ยาเพื่อช่วยบรรเทาอาการ

• ยาที่ช่วยเพิ่มการบีบตัวของกระเพาะอาหาร เช่น Domperidone หรือ Metoclopramide เพื่อช่วยให้ระบบย่อยอาหารทำงานได้ดีขึ้น
• ยาลดกรด เช่น กลุ่ม Proton Pump Inhibitors (PPIs) หรือ Antacids เพื่อช่วยบรรเทาอาการกรดไหลย้อนที่มักเกิดร่วมกับภาวะกระเพาะคราก
• ยาที่ช่วยควบคุมความอยากอาหารในกรณีที่จำเป็น โดยต้องอยู่ภายใต้คำแนะนำของแพทย์

4. ผ่าตัดส่องกล้องลดขนาดกระเพาะ

ในกรณีที่มีอาการรุนแรง และไม่สามารถควบคุมอาการได้ด้วยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมหรือใช้ยา แพทย์อาจพิจารณาการผ่าตัดส่องกล้องเพื่อลดขนาดกระเพาะอาหาร เช่น Gastric Sleeve หรือ Gastric Bypass ซึ่งช่วยให้ผู้ป่วยรับประทานอาหารได้น้อยลง และลดความเสี่ยงของโรคที่เกี่ยวข้องกับภาวะน้ำหนักเกิน

กระเพาะครากเป็นภาวะที่เกิดจากพฤติกรรมการรับประทานอาหารที่ไม่เหมาะสม ส่งผลให้กระเพาะขยายตัวผิดปกติและนำไปสู่อาการต่าง ๆ เช่น อาหารไม่ย่อย ท้องอืด น้ำหนักขึ้น และรู้สึกอิ่มยาก การรักษาสามารถทำได้โดยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม ควบคุมโภชนาการ ใช้ยา และในบางกรณีอาจต้องพิจารณาใช้วิธีการผ่าตัด ดังนั้น หากพบว่าตัวเองมีอาการของภาวะนี้ ควรปรับพฤติกรรมตั้งแต่เนิ่น ๆ เพื่อป้องกันผลกระทบต่อสุขภาพในระยะยาว

 สำหรับผู้ที่สนใจเข้ารับการรักษาอาการกระเพาะคราก ด้วยการผ่าตัดส่องกล้องลดขนาดกระเพาะ ที่ New You Clinic By Samitivej Chonburi พร้อมให้คำแนะนำและการรักษาด้วยเทคโนโลยีทันสมัย ดูแลอย่างปลอดภัย เพื่อผลลัพธ์ที่ดีและยั่งยืน สนใจสอบถามราคาผ่าตัดกระเพาะอาหารและโปรโมชันโรงพยาบาลสมิติเวชชลบุรี ได้ที่ โทร. 033-038888 หรือ LINE: @dr.samitchon (มี @ ด้วย)