รู้เพื่อป้องกัน ! สัญญาณเตือนและอาการมะเร็งปากมดลูกแต่ละระยะ
(ศูนย์สุขภาพสตรี) ผู้เขียนบทความ : ผู้ดูแล
รู้หรือไม่ ? นอกจากมะเร็งเต้านมที่เป็นภัยร้ายอันดับ 1 ต่อผู้หญิง มะเร็งอีกหนึ่งชนิดที่น่ากังวลก็คือมะเร็งอันดับ 2 อย่าง 'มะเร็งปากมดลูก' บทความนี้ชวนผู้หญิงทุกคนมารู้ทันสัญญาณเตือน กับ 5 อาการเสี่ยงของมะเร็งปากมดลูก พร้อมแนะนำแนวทางป้องกันเพื่อให้ห่างไกลจากโรคร้าย
รู้จัก 'มะเร็งปากมดลูก'
มะเร็งปากมดลูก เป็นโรคที่เกิดขึ้นบริเวณเซลล์ปากมดลูก ซึ่งต่อจากช่องท้องและเชื่อมต่อกับช่องคลอด โดยส่วนใหญ่จะเกิดจากการติดเชื้อ HPV (Human Papilloma Virus) ทางเพศสัมพันธ์ ซึ่งระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายมักไม่สามารถกำจัดออกไปได้ ทำให้เชื้อคงอยู่อย่างยาวนาน จนก่อให้เกิดความผิดปกติในเซลล์ที่นำไปสู่การเกิดมะเร็งได้
ใครบ้างที่เสี่ยงต่อการเป็นมะเร็งปากมดลูก ?
โรคมะเร็งปากมดลูก เป็นมะเร็งที่พบได้บ่อยในผู้หญิงกลุ่มอายุ 35-60 ปี ซึ่งสามารถเกิดขึ้นได้กับผู้หญิงทุกคนที่เคยมีเพศสัมพันธ์ เนื่องจากปากมดลูกคือช่องทางหลักของการติดเชื้อเอชพีวี โดยเฉพาะในกลุ่มคนเหล่านี้
- ผู้ที่มีเพศสัมพันธ์ตั้งแต่อายุน้อย
- ผู้ที่มีเพศสัมพันธ์กับผู้ชายหลายคน
- ผู้ที่มีเพศสัมพันธ์กับผู้ชายที่มีคู่นอนหลายคน
- ผู้ที่มีระบบภูมิคุ้มกันต่ำ หรือมีพฤติกรรมที่ทำให้ร่างกายมีภูมิคุ้มกันลดลง เช่น การสูบบุหรี่เป็นประจำ
- ผู้ที่มีประวัติเคยป่วยด้วยโรคติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์อื่น ๆ
สัญญาณเตือนมะเร็งปากมดลูกที่ผู้หญิงทุกคนต้องรู้ทัน
ถึงแม้มะเร็งปากมดลูกจะเป็นโรคที่สามารถพบได้บ่อย แต่ก็สามารถรักษาได้หากพบตั้งแต่เนิ่น ๆ โดยสามารถสังเกตอาการเริ่มแรกมะเร็งปากมดลูกเพื่อเข้ารับการรักษาได้อย่างทันท่วงทีได้ ดังนี้
- มีเลือดออกจากช่องคลอดผิดปกติ เช่น มีเลือดออกหลังมีเพศสัมพันธ์ ออกกะปริบกะปรอยระหว่างมีประจำเดือน ประจำเดือนมามากหรือนานกว่าปกติ หรือเลือดออกหลังวัยหมดประจำเดือน
- มีตกขาวผิดปกติ ซึ่งอาจมีสีเหลือง น้ำตาล และอาจมีเลือดปน รวมถึงมีกลิ่นเหม็น หรือมีลักษณะเป็นน้ำ เป็นมูก เป็นหนอง
- มีอาการเบื่ออาหาร อ่อนเพลีย ซึ่งมักส่งผลให้น้ำหนักลดโดยไม่ทราบสาเหตุ
- มีอาการปวดบริเวณท้องน้อยผิดปกติ โดยไม่เกี่ยวข้องกับการปวดท้องประจำเดือน
- รู้สึกเจ็บขณะมีเพศสัมพันธ์ เนื่องจากมีการกดทับ หรือบีบรัดบริเวณช่องคลอด
อาการมะเร็งปากมดลูกแต่ละระยะ
หากพบความผิดปกติของอาการเสี่ยงจากมะเร็งปากมดลูกแล้ว จะต้องทำการตรวจเพิ่มเติมเพื่อหาระยะมะเร็งปากมดลูก โดยมีการแบ่งระดับความรุนแรงตามขนาดของมะเร็งและการแพร่กระจายของโรคออกเป็น 4 ระยะ ดังนี้
- ระยะที่ 1
ในระยะนี้เซลล์มะเร็งจะอยู่ในปากมดลูกเท่านั้น โดยยังไม่ได้แพร่กระจายไปยังส่วนอื่นของร่างกาย จึงมักยังไม่มีอาการ หรือเป็นอาการที่ไม่ชัดเจน เช่น อาจพบเลือดออกผิดปกติหลังมีเพศสัมพันธ์ หรือตกขาวผิดปกติ มีกลิ่นเหม็น - ระยะที่ 2
เป็นระยะที่มะเร็งเริ่มแพร่กระจายไปยังส่วนบนของช่องคลอด หรือเนื้อเยื่อข้างปากมดลูก ซึ่งอาการมะเร็งปากมดลูกระยะ 2 อาจพบว่าความผิดปกติที่อวัยวะเพศบ่อยขึ้น เช่น ตกขาวผิดปกติทั้งปริมาณและกลิ่น เลือดออกกะปริบกะปรอยระหว่างมีประจำเดือน รวมถึงอาจมีอาการปวดท้องน้อย เจ็บ หรือรู้สึกไม่สบายขณะมีเพศสัมพันธ์ - ระยะที่ 3
ในระยะที่ 3 มะเร็งจะแพร่กระจายไปเศษหนึ่งส่วนสามของปากมดลูก หรือกระจายไปยังบริเวณใกล้เคียง เช่น ต่อมน้ำเหลือง ทำให้มีเลือดออกมากขึ้น หรือมีอาการปวดที่มากขึ้น - ระยะที่ 4
เป็นระยะสุดท้าย ซึ่งมะเร็งจะแพร่กระจายไปยังอวัยวะอื่น ไม่ว่าจะเป็นกระเพาะปัสสาวะ ลำไส้ ตับ กระดูก ทำให้เกิดอาการเจ็บปวดรุนแรงและอาจเริ่มส่งผลกระทบต่อระบบในร่างกาย
แนวทางป้องกันมะเร็งปากมดลูก
หากมะเร็งปากมดลูกลุกลามไปจนถึงขั้นสุดท้าย อาจส่งผลรุนแรงที่ยากจะรักษา การป้องกันมะเร็งปากมดลูกจึงเป็นเรื่องที่ควรให้ความสำคัญ โดยสามารถป้องกันได้โดยการปฏิบัติตามแนวทาง ดังต่อไปนี้
- มีเพศสัมพันธ์อย่างปลอดภัย ด้วยการป้องกันอย่างถูกวิธี
มะเร็งปากมดลูกมีสาเหตุหลักมาจากการติดเชื้อไวรัส HPV ซึ่งสามารถถ่ายทอดทางเพศสัมพันธ์ได้ การป้องกันอย่างถูกวิธีจึงสามารถลดความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งปากมดลูกได้ จึงควรป้องกันด้วยการใช้ถุงยางอนามัย หลีกเลี่ยงการมีคู่นอนหลายคน รวมถึงการตรวจหาเชื้อ HPV ร่วมกับคู่นอน เพื่อเข้ารับการรักษาหากพบว่ามีการติดเชื้อ - ฉีดวัคซีนป้องกันมะเร็งปากมดลูก
วัคซีน HPV มีประสิทธิภาพสูงในการป้องกันการติดเชื้อ HPV ซึ่งเป็นสาเหตุของมะเร็งปากมดลูก โดยสามารถฉีดวัคซีนได้ตั้งแต่อายุ 9 ปี จนถึง 45 ปี แนะนำให้ฉีดตั้งแต่ในช่วงอายุ 9-14 ปี หรือในช่วงวัยก่อนมีเพศสัมพันธ์หรือไม่เคยมีเพศสัมพันธ์มาก่อน - ตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกเป็นประจำ
การตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกสามารถช่วยให้พบมะเร็งในระยะเริ่มต้น เพื่อช่วยเพิ่มโอกาสในการรักษา ซึ่งควรทำการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกด้วยวิธี Pap Smear ซึ่งเป็นการป้ายเก็บตัวอย่างเซลล์จากมดลูกไปตรวจหาความผิดปกติ ทุก 1-2 ปี โดยเฉพาะในผู้หญิงที่มีประวัติเคยตรวจพบความผิดปกติ หรือผู้ที่มีความเสี่ยงสูง
ลดความกังวล ป้องกันมะเร็งปากมดลูกลุกลาม ได้ที่ศูนย์สุขภาพสตรี โรงพยาบาลสมิติเวชชลบุรี ที่พร้อมให้บริการดูแลสตรีในทุกช่วงวัย โดยมีแพ็กเกจตรวจมะเร็งเพื่อคัดกรองมะเร็งปากมดลูก พร้อมให้คำปรึกษาในการรักษา รวมถึงบริการฉีดวัคซีนป้องกันมะเร็งปากมดลูก
นัดหมายเพื่อพบแพทย์ได้ที่ ศูนย์สุขภาพสตรี อาคาร A ชั้น 2 โรงพยาบาลสมิติเวช ชลบุรี เวลา 08.00-18.00 น. เบอร์โทรศัพท์ 033-038924
ข้อมูลอ้างอิง :
- Cervical cancer. สืบค้นเมื่อวันที่ 9 เมษายน 2567 จาก https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/cervical-cancer
- มะเร็งปากมดลูก. สืบค้นเมื่อวันที่ 9 เมษายน 2567 จาก https://www.rama.mahidol.ac.th/cancer_center/th/protfolio/knowledge/gyne/servix
บทความประจำศูนย์
